Zin of geen zin, that's the question

Zin of geen zin, that’s the question

Het volgende (helaas) herkenbare berichtje las ik op 10-12-2019 in Trouw:

De lerarenbond vergeet dat scholieren betekenis nodig hebben ….Als voorzitter van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren spreek ik veel middelbare scholieren over hun zorgen. De conclusie uit het onderzoek van Qompas vorige week, dat lessen steeds saaier en oninteressanter worden bevonden, is voor mij geen verrassing. Te vaak krijg ik te horen dat de betekenis van het onderwijs is verwaterd. Leren voor een toets wordt alleen gedaan voor het cijfer, lessen worden gevolgd in plaats van ervaren en school wordt gezien als een verplichting. De Oeso stelt zelfs dat wereldwijd Nederlandse schollieren het minst gemotiveerd zijn. Het vergroten van betekenis zou topprioriteit moeten zijn.…. (door Pieter Lossie)

‘Waarom moeten we dit leren? Wat is het nut hiervan?’ De vraag naar betekenis van het onderwijs is natuurlijk niet van vandaag. Toen ik zo’n 20 jaar geleden voor de klas stond, werd dit soort vragen mij dikwijls voor de voeten geslingerd. Door intelligente gymnasiumleerlingen welteverstaan, die toch worden geacht leergierig te zijn en zeker geïnteresseerd in Grieks en Latijn, want waarom zou je anders het gymnasium volgen? Ongeïnteresseerde leerlingen motiveren daar was ik niet zo goed in. Zelf genoot ik van de klassieke talen op de middelbare, de lerares was leuk, de inhoud afwisselend en de lessen gezellig met ons kleine clubje. De studie was ook gezellig, maar inhoudelijk vond ik het wat stoffig, echte passie voor het vak heb ik nooit gekregen. Die kon ik dus ook niet overdragen aan mijn leerlingen. Ik besloot mijn energie er niet langer in te steken en stichtte een gezin.

En nu heb ik er één thuis, zo’n ongeïnteresseerde leerling. ‘De overheid verpest mijn jeugd met die leerplicht!’roept hij regelmatig. ‘Zo jammer dat die Shakespeare geboren is en zonodig literatuur moest gaan schrijven. Had die man niks beters te doen?’ Hij wil ICT-er worden, is al veel bezig met programmeren, kan inventieve oplossingen bedenken voor complexe vraagstukken en weet de informatie die hij nodig heeft online bij elkaar te sprokkelen. Vind je het gek dat hij moeilijk te motiveren is om Engelse literatuurgeschiedenis te leren? Of zich te verdiepen in natuurkunde waar hij toch niets mee wil?

‘De vakken zijn dan misschien niet leuk, maar die voldoendes straks wel. Denk daar dan vast aan.’ ‘Onderwijs is een voorrecht. Zonder dat kon je niet de hele dag computeren, maar zocht je bierdopjes op een vuilnisbelt.’ ‘Besteed je tijd die je toch op school moet zitten dan in elk geval nuttig.’ Ik blijf het proberen, linksom, rechtsom, begripvol, met enige druk… Bij je eigen kinderen is opgeven geen optie.

School belde. De cijfers en de werkhouding zijn ondermaats of we kunnen komen praten? Tja, dan vraag ik me af, waar ligt eigenlijk het probleem? De leerling die niet werkt? De school die het niet is gelukt het onderwijs betekenis te geven? Of ligt het aan de ouders die te soft zijn geweest voor hun prinsje? Het onderwijssysteem veranderen we niet in een paar maanden. Die opvoeding trekken we niet zomaar weer recht. De bal ligt dus echt bij de leerling: kom op, aan het werk, zorg dat je je diploma haalt! Want hoe we het ook wenden of keren: het is wel een papiertje met betekenis.